Hamilelikte Diş Ağrısı
Hamilelikte Diş Ağrısının Nedenleri
Hamilelik sürecinde diş ağrısı hissetmenin temel 2 nedeni vardır;
- Değişen hormon düzenine bağlı vücudun fizyolojisinin değişmesi
- Yine bu değişimin psikolojik olarak anne adayının çok daha hassas hale getirmesi
Vücudun fizyolojisinin değişmesi kısmında artan östrojen ve progesteron hormonları doğrudan diş eti problemlerini etkisini artırmaktadır, yani normalde diş etlerinde meydana gelebilecek enfeksiyonlar gebelik sürecinde çok daha hızlı ve ağrısı şiddeti yüksek miktarda olmaktadır.
Bebeğin gelişim sürecinde özellikle anneden kalsiyumu fazla miktarda tüketmesi dişlerde kırılganlık ve çürüme hızını artırmaktadır. Ayrıca artan iştahla beraber diyetin karbonhidrat ağırlıklı olması ağız içinde oluşan plak miktarı doğrudan artmaktadır. Ve doğal olarak çürük ve diş eti iltihaplarına davetiye çıkarmaktadır.
Psikolojik etki konusunda sürecinde yarattığı stres ve kaygı diş sıkma gibi problemlere sebep olmaktadır bu durum da diş ağrısını taklit edebilmekte ve hatta dişlerde kırıklarda sebep olabilmektedir.
Bu yüzden yapılması gereken hamilelik sürecine girmeden önce bir diş hekiminin bu süreçte ağrı yaratma ihtimali olan çürük ve enfekte olmaya yatkın diş etinin tedavisini yaparak hamilelik sürecini en konforlu ve sağlıklı şekilde geçirilmesini sağlamaktır.
Hamilelikte Diş Ağrısı Nasıl Geçer?
Hamilelikte meydana gelen diş ağrısını geçirmek hem annenin hem de bebeğin sağlığı için oldukça önemlidir, öncelikli olarak hamilelik sürecinde operatif her türlü işlemden olabildiğince uzak durmak öncelikli hedeftir. Bir hekim olarak en büyük tavsiyemiz anne adaylarının gebelik sürecinden önce ağız sağlığının en optimal düzeye getirilmesidir.
Meydana gelen ağrının tipine göre evde uygulanacak tedaviler şunlardır:
- Ağrınız sıcakla artıp soğukla azalıyorsa aynı zamanda özellikle geceleri uyutmayan bir ağrıya sahipseniz bu demek oluyor ki çürük dişiniz içindeki sinire kadar ilerlemiş, ağıza soğuk su alarak ve ağrının bulunduğu bölgedeki yanak tarafına soğuk kompres ile masaj yaparak ağrı hafifletilmeye çalışılır.
- Diş ağrısına eşlik eden yüzde bir şişme veya ateş meydana gelmeye başladıysa yine ağrıyan bölgeye yanak tarafından soğuk kompres uygulamak ağrıyı bir nebze azaltacaktır, soğuk kompres uygularken sürekli uygulanması buz yanığına sebep olacağı için 10 dakika uygulayıp 10 dakika mola vererek uygulamak oldukça önemlidir.
- Fırçalarken diş etlerinde meydana gelen kanamayla beraber ağızda genel olarak hissedilen ağrı ve hassasiyet genel olarak diş eti enfeksiyonlarını işaret etmektedir yine bu durumda soğuk kompres ağrı şiddetini azalmaktadır, ayrıca ılık suyla tuzlu gargara yapmak da ağrının şiddetini azalacaktır. Ağrı hissedilen bölgeyi güzelce fırçalayıp diş ipi kullanmak da aynı şekilde ağrıyı azaltıp enfeksiyonu kontrol altına alınmasını sağlayacaktır.
Her ne kadar bu öneriler işe yarasa da mutlaka ilk fırsatta bir diş hekimi kontrolüne gitmek gerekmektedir. Bu süreçte bilinçsiz bir şekilde kullanılacak ilaçlar özellikle Antibiyotik ve Ağrı kesiciler bebeğe zarar verecektir. Ayrıca ağızda meydana gelen enfeksiyon ve ağrılarda büyük bir abse olmadıkça antibiyotik kullanılmasına gerek yoktur.
Gebelik sürecinde hiçbir şekilde radyasyon alınmaması gerektiği için diş hekimine gittiğinizde mutlaka hamilelik süreciniz hakkında bilgi vermeniz sizin ve bebeğin sağlığı için önemlidir.
Son olarak gebelik sürecinde işlem yapmanın güvenli olduğu 3-6 ay arası haricinde işlem yapılmasından olabildiğince kaçılması gerekmektedir. Ancak bazı acil durumlarda gebelik sürecini takip eden doktor kontrolünde işlem yapılmaktadır.
Hamilelikte Diş Ağrısı Ne Zaman Başlar?
Hamilelik sürecinde her zaman diş ağrısı olmak zorunda değildir, doğru ağız hijyenine sahip düzenli diş fırçalayan belirli aralıklarla diş hekimi kontrolüne giden anne adaylarında hamilelik sürecinde hiçbir diş ağrısı çekmeden hamilelik sürecini tamamlayabilirler. Ancak hormonal düzensizlik kaynaklı diş eti enfeksiyonları özellikle 2.trimesterde yaklaşık 12. – 13. Haftalarda görülmeye başlamaktadır.
Ayrıca kalsiyum ve mineral eksilmesi sebebiyle diş çürüklerinin hızlı ilerlemesi de genellikle son trimesterde yaklaşık 24. – 25. Haftadan sonra görülmeye başlamaktadır.
Gebelikte Diş Ağrısı Önlenebilir Mi?
Gebelik sürecinde diş ağrısını önlemenin en kısa ve güvenli yolu anne adayının hamilelik sürecine girmeden önce bir diş hekimine muayene olarak rutin diş eti bakımlarının yapılması varsa bir enfeksiyon tedavi edilmesi; ilerlemeye yatkın bir çürük varsa herhangi bir ağrı yaratmadan tedavi edilmesi en sağlıklı seçenek olacaktır.
Her ne kadar sağlıklı bir şekilde hamilelik sürecine girilmiş olsa da artan hormon düzensizliği diş etlerinde enfeksiyon oluşma ihtimalini artıracaktır. Bu durumu azaltmak için
- Her gün düzenli diş fırçalamak ve diş ipi kullanmak,
- Düzenli diş hekimi kontrollerine gitmek,
- Bol su içmek diş ağrısını önlenmesine yardımcı olacaktır.
Ayrıca artan iştaha bağlı olarak diyette yer alan karbonhidrat ağırlıklı yiyecekler özellikle tatlı, şekerli yiyecekler normal bir zamana göre diş çürüğü oluşma hızını artıracaktır. Bu dönemde olabildiğince protein ağırlıklı beslenmek ağız sağlığı için önemlidir.
Dişteki Çürükler Bebeğin Gelişimini Etkiler Mi?
Ağızda bulunan çürükler ve diş eti enfeksiyonları çok büyük olmasa da bir enfeksiyon belirtisidir, bazı durumlarda bu enfeksiyonlar vücuda yayılım gösterebilir bu da anne vasıtasıyla beslenen bebeğin de enfekte olmasına davetiye çıkarır, ayrıca yıllardır yapılan araştırmalar erken doğumla diş eti enfeksiyonu arasında bir ilişki olduğunu kanıtlamıştır. Diş eti enfeksiyonlarında açığa çıkan PGE e2 hormonu aynı zamanda erken doğuma da sebep olmaktadır.
Hamilelikte Diş Ağrısı İçin Ağrı Kesici Kullanılabilir Mi?
Hamilelikte ağrı kesici kullanımı oldukça dikkat gerektiren bir durumdur, bebek doğrudan plasenta ve göbek kordunu yoluyla anneden beslenmektedir bu da kullandığı ilacın da bebeği etkilemesi anlamına gelmektedir. Genel olarak hamilelik sırasında doktor kontrolü olmadan hiçbir ağrı kesici kullanılmamalıdır. Bazı ilaç grupları hamileliğin belirli dönemlerinde güvenli kabul edilir bunlara örnek olarak:
- Parasetamol Grubu Ağrı Kesiciler( örneğin: Parol, Minoset): Hamilelikte genellikle güvenli olarak kabul edilmektedir. Diş ağrısı sırasında ilk tercih edilecek ilaç grubudur.
- Non-steroid Antienflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) (örneğin: ibuprofen): Hamileliğin özellikle ilk ve son trimesterinde kullanımı önerilmez bebekte kalp problemlerine ve erken doğuma sebep olabilmektedir ayrıca güvenli olan ikinci trimesterde de yüksek doz kullanımının bebeğe zararları olmaktadır. Doktor kontrolünde kullanılması gerekir.
Hamilelikte diş ağrısı varlığında ikinci trimesterde 3. – 6. Ay arasında lokal anestezi altında işlem yapmanın bebeğe bir zararı yoktur.
Hamilelikte Lazer Tedavisi Mümkün Müdür?
Diş hekimliğinde lazer tedavisi genel olarak diş beyazlatma ve diş eti hastalıklarının tedavisi amacıyla kullanılmaktadır. Lazerin bebekte nasıl bir etki yaratacağı henüz tam olarak bilinmemektedir. Bu yüzden diş beyazlatma gibi estetik amaçlı yapılan tedaviler hamilelik sonrasına, diş eti hastalıkları için yapılması düşünülen lazer tedavisi yerine de bebek için daha güvenli diş eti tedavileri tercih edilebilir.
Hamilelikte Bulantı ve Kusma Dişlerde Aşınmaya Neden Olur Mu?
Hamilelik sürecinde artan bulantı bazı durumlarda kusmaya sebep olabilmektedir, mide sıvısının ph düzeyi oldukça düşük ve asidiktir bu da ağız ortamıyla sık etkileşime geçtiğinde dişlerin özellikle iç yüzeylerinde aşınmaya sebep olacaktır. Bunun sonucunda estetik özelliği kaybolmuş dişler ve aşınma kaynaklı hassasiyete sebep olan dişlerle karşılaşılmaktadır. Bu durumu önlemek için:
- Ağız Hijyeni: Kusma sonrası ağzı su ile çalkalamak, asidin dişler üzerinde uzun süre kalmasını önlemeye yardımcı olabilir. Ayrıca, dişleri hemen fırçalamaktan kaçınmak gerekir; çünkü asidik ortamda diş minesinin daha da aşınmasına neden olabilir. Bunun yerine, fırçalamayı yaklaşık 30 dakika bekleyin.
- Diyet Seçimi: Asitli ve şekerli yiyeceklerden kaçınmak dişleri koruyacaktır. Ayrıca, küçük, sık öğünler yerine düzenli ve dengeli bir beslenme alışkanlığı diş sağlığınız destekleyebilir.
- Diş Hekimi Kontrolleri: Hamilelik boyunca düzenli diş hekimi kontrolleri bu durumun ilerleyişi hakkında bilgi sahibi olmayı kolaylaştıracaktır.
Hamile Bir Hastanın Diş Röntgeni Çekilir Mi?
Diş röntgenlerinde kullanılan dozlar önemsenmeyecek kadar düşük dozlardır ve anne adaylarında tiroid koruyucu ve kurşun yelek eşliğinde kullanıldığında bebeğe ve anneye bir zararı tespit edilmemiştir. Yine de bu durum diş hekiminiz bunun gerekliliğini söylemedikçe çok düşük bir doz olsa bile riske atmaya gerek yoktur. Sadece acil ve gerekli durumlarda röntgen alınması hem anne adayı için hem de bebek için en sağlıklısı olacaktır.
Hamilelik Sonrası Hemen Diş Tedavisi Yaptırılır Mı?
Evet, tüm tedaviler hamilelik sonrasında hemen yapılabilir, bebeğin emzirme dönemde diş hekimliğinde kullanılan lokal anesteziler, ağrı kesiciler bebek için herhangi bir olumsuz etki yaratmaz. Hamileliğin ilk üç ayında yani birinci trimesterda bebeğin özellikle fizyolojik gelişiminin en önemli olduğu süreçtir ve acil olmadıkça herhangi bir operatif işlem yapılmasından kaçınılması gerekir. 2.trimester diş operasyonları için en güvenli aylar olup acil operatif işlemler lokal anestezi altında uygulanabilir. Son trimesterda da anne adayının hasta koltuğunda uzun süre oturması tansiyon düşüklüğüne sebep olabileceği için tercih edilmemektedir.
Dişler Hamilelik Sırasında Daha Çabuk Mu Çürür?
Hamilelik sürecinde dişlerin çürüme hızı normalde olması gerekene göre daha hızlı olabilmektedir bunun sebebi olarak;
- Ağız Kuruluğu: Hamilelikte ağız kuruluğu yaygındır, bu da tükürüğün ağızda asitleri nötralize etme yeteneğini azaltır. Tükürük, doğal bir savunma mekanizması olarak dişleri korur, ancak hamilelik sırasında azalması çürük riskini artırabilir
- Sabah Bulantısı ve Kusma: Hamilelikte sık görülen mide bulantısı ve kusma, ağızda asit birikmesine yol açar. Mide asidi diş minesine zarar vererek dişlerin zayıflamasına ve çürümeye daha açık hale gelmesine neden olabilir.
- Diyet ve Beslenme Alışkanlıkları: Hamilelik sırasında değişen yeme alışkanlıkları, özellikle karbonhidrat ağırlıklı tatlı veya asitli gıdaların sık tüketimi, diş çürüklerini hızlandırabilir.
Bu sebeple özellikle hamilelik sürecinde düzenli diş hekimi kontrolleri bu durumların kontrol edilmesi için önemlidir.
Hamilelikte Beslenmenin Diş Sağlığına Etkisi Nedir?
Hamilelik sürecinde beslenmenin hem annenin hem de bebeğin diş sağlığı için önemi oldukça büyüktür.
1- Kalsiyum ve Diş Gelişimi
Kalsiyum diş yapımızda en fazla bulunan minerallerden biridir. Özellikle bebeğin gelişim döneminde kalsiyumun eksik alınması bebeğin bu minerali annenin vücudundan temin etmesine sebep olur bu durumda annede dişlerde ve kemiklerde zayıflamaya sebep olabilir. Bu yüzden Süt, yoğurt, peynir gibi süt ürünleri veya badem, yeşil yapraklı sebzeler gibi kalsiyum kaynakları tüketmek diş sağlığını korumak için önemlidir.
2- C Vitamini ve Diş Eti Sağlığı
C vitamini, diş etlerinin sağlıklı kalmasına yardımcı olur ve diş eti hastalıklarının önlenmesinde etkilidir. Hamilelik sırasında değişen hormon düzeni anne adaylarında diş eti rahatsızlıklarına sebep olabilir, ayrıca yeterince C vitamini alamayan bebeklerde diş gelişimlerinde anomaliler meydana gelebilir. Bu yüzden turunçgiller, çilek, biber gibi C vitamini açısından zengin gıdaların tüketilmesi, diş eti sağlığını korumada yardımcı olabilir.
3- D Vitamini
D vitamini, kalsiyumun vücut tarafından emilimini sağlar. Yeterli D vitamini almak, hem annenin hem de bebeğin kemik ve diş sağlığı için kritik önem taşır. Güneş ışığı ve D vitamini ile zenginleştirilmiş gıdalar (örneğin, yumurta, yağlı balıklar) iyi kaynaklardır.
4- Şeker Tüketimi
Hamilelik sürecinde genel olarak şekerli yiyeceklere istek artabilir bu durum ağızda çürük oluşumunu en fazla artıracak etkendir. Diyet ve beslenme alışkanlığını daha protein ağırlıklı hale getirmek bu konuda yardımcı olacaktır ayrıca şeker tüketimininin gün içinde sık aralıklarla değil mutlaka yemek sonrası ağızda tükürük salgı hızının arttığı süreçte tüketmek en sağlık seçenek olacaktır.
Hamilelikte Diş Hekimi Ziyaretleri Ne Sıklıkla Yapılmalıdır?
Hamilelik sürecinde diş hekimi ziyaretleri, hem annenin hem de bebeğin sağlığını korumak için oldukça önemlidir. Ağız ve diş sağlığının kontrol altında tutulması, hamilelikte oluşabilecek diş eti problemleri ve diş çürüklerinin önlenmesine yardımcı olur.
Gebelik planlanıyorsa veya hamilelik sürecinin başında bir diş hekimine giderek genel olarak diş ve diş eti kontrolleri yapılarak hamilelik sürecinde oluşabilecek riskler önlenebilir.
Hamilelik boyunca diş hekimi ziyaretleri genellikle her 3 ayda bir yapılmalıdır. Bu sıklık, ağız ve diş sağlığınızı kontrol etmek, olası diş eti problemlerini veya diş çürüklerini erken tespit etmek için yeterlidir. Diş eti hastalıkları, hamilelikte daha yaygın olduğu için bu kontroller oldukça önemlidir.
Hamilelik sürecinde acil durumlarda anne adayının kendi müdahale etmesindense şişlik, ağrı gibi durumlarda ilk fırsatta diş hekimine kontrole gitmek en sağlıklı seçenektir.
Emzirme Döneminde Diş Sağlığı ve Olası Tedaviler Konusunda Nelere Dikkat Edilmelidir?
Emzirme sürecinde hormonal değişiklikler devam ettiği için diş eti hassasiyetleri ve hastalıklarına yatkınlığa sebep olabilir. Bu yüzden düzenli diş fırçalama ve diş ipi kullanımını ihmal etmemeliyiz.
Oluşabilecek bir diş ağrısı durumunda annelerin genellikle merak ettiği soru yapılan işlemde kullanılan lokal anestezi veya kullanılan ağrı kesici ve antibiyotiklerin bebeğe zararının olup olmayacağıdır. Diş hekimi bebek için herhangi bir zararı olmayan lokal anestezi ve ilaç seçimleriyle en uygun tedaviyi yapacaktır. Her türlü operatif işlem bu süreçte gerçekleşebilir.
Hormonal Değişiklikler Diş Sağlığını Nasıl Etkiler?
Hamilelik sürecinde artan östrojen ve progestron hormonları diş etlerinde hassasiyet ve çeşitli ağız sağlığı problemlerine sebep olabilir. Örneğin;
1- Hamilelik Gingivitisi (Diş Eti İltihabı)
Diş etlerinde şişme, kızarıklık, hassasiyet ve kolay kanama gibi belirtilerle kendini gösteren hamilelik gingivitisi, genellikle hamileliğin ikinci trimesterinde daha yaygın olan bir durumdur ve tedavi edilmezse daha yaygın diş eti hastalıklarına sebep olabilir.
2- Hamilelik Tümörleri
Hamilelik sırasında bazı kadınlar, diş etlerinde hamilelik tümörleri olarak adlandırılan geçici ve genellikle zararsız büyümeler yaşayabilirler. Bu tümörler, hormonal değişikliklerin bir sonucu olarak ortaya çıkar ve çoğu zaman doğum sonrasında kendiliğinden kaybolur. Ancak, rahatsızlık verici hale gelirlerse, diş hekimi tarafından müdahale edilebilir.
3- Ağız Kuruluğu
Hamilelikte hormonal değişiklikler tükürük üretimini etkileyebilir ve ağız kuruluğuna neden olabilir. Ağız kuruluğu, dişlerin doğal koruma mekanizması olan tükürüğün azalmasıyla, diş çürüğü riskini artırabilir. Bu nedenle, hamilelik sırasında bol su içmek ve ağız hijyenine dikkat etmek önemlidir.